به نقل از «قدس آنلاین»

حکایت مبارک یک وقف برای سفره افطاری

تاریخ انتشار: ۱۳ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۳۸۴۰۷

مهم نیست سفره‌ات رنگین و پر تجمل باشد، مهم روزه‌داری است که بر سفره‌ات می‌نشیند، حتی اگر بخواهد روزه‌اش را با جرعه‌ای آب بشکند و یا حتی دانه‌ای خرما. مگر نه اینکه پیامبر(ص) در خطبه شعبانیه همین سفارش را به مؤمنان کرده بود: «اگر کسی یک روزه‌دار را افطار دهد، ثواب آزاد کردن یک بنده را خدا به او عطا خواهد کرد».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

و روزه داری که ماه رمضان بر سفره افطارت می‌نشیند، چه ارج و مقامی دارد؟ ثوابش را پیامبر(ص) اینگونه بشارت داده است: «ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و مغفرت به شما روی آورد، ماهی که نزد خدا از همه ماه‏‌ها برتر و روزهایش بر همه روزها و شب‏‌هایش بر همه شب‏‌ها و ساعاتش بر همه ساعات برتر است، ماهی است که شما در آن به میهمانی خدا دعوت شده و مورد لطف او قرار گرفته‏اید، نفس‏های شما در آن تسبیح و خوابتان در آن عبادت، عملتان در آن مقبول و دعایتان در آن مستجاب است... بهترین ساعاتی است که خداوند به بندگانش نظر رحمت می‏کند...».

حال تصور کنید صدها سال بعد از آنکه رخت آن جهانی پوشیده‌ای، باز هم روزه‌دارانی بر سفره افطارت بنشینند و از طعامی که تو به وقت بودنت در این دنیا تدارک دیده‌ای، روزه‌شان را افطار کنند. با نان و حلیمی که از گندم‌زار وقف شده‌ات به بار نشسته، از گندم‌زار قلعه محراب‌خانی و با آب قناتی که تو حفر کرده‌ای، پر محصول شده است.

موقوفه‌ای برای افطار روزه‌داران

موقوفات آستان قدس رضوی کم نیستند. موقوفاتی که سالها و شاید قرن‌هاست واقفان بارگاه این قطعه بهشتی، با نگاهی ویژه به برگزاری آیین‌های مذهبی ماه رمضان آن‌ها را وقف کرده‌اند و تا دنیا دنیاست به نیت آن‌ها عمل می‌شود. اگر بنا باشد مهم‌ترین عرصه موقوفات ماه رمضان، آستان قدس حرم رضوی را بررسی کنیم، در کنار تعظیم و ترویج شعائر مذهبی و تقویت مبانی دینی، برگزاری مجالس تعزیه‌داری، کمک به فقرا و مستمندان؛ اطعام در ماه صیام، بیش از بقیه مورد توجه است. موقوفاتی که واقف تلاش دارد در ثواب روزه‌داران پس از فوتش شریک باشد.

مرحوم «محمود بیگا» یکی از همین سفر کرده هاست. او که به توشه آخرتش می‌اندیشید، می‌خواست که در ثواب روزه‌داران میهمانان خدا، شریک باشد.

از وقف نامه‌اش که در آرشیو سازمان مدیریت نظارت بر موقوفات آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود، پیداست که آن را در ماه رمضان تنظیم کرده است. لیله ثالث و عشرین شهر رمضان المبارک سنة ۱۱۲۰ قمری، مقارن به سال ۱۰۸۷ خورشیدی اموالش را وقف آستان قدس رضوی کرده است.

اگر از مصارف نایب‌الزیاره واقف و رسیدگی به 40 نفر از ایتام سادات و هزینه قلم و دوات و کتابت تعلیم اطفال بگذریم، اطعام روزه‌داران جالب توجه است و نشان می‌دهد محمود بیگا می‌خواسته در ثواب روزه‌داران شریک باشد.

طبق آنچه در وقف‌نامه او که به فارسی و عربی نگارش شده آمده، شادروان «محمود بیگا» رقباتی  را وقف آستان قدس کرده برای مصارف نایب‌الزیاره واقف و ایتام سادات. بر اساس این وقف نامه، او علاوه بر مصارف مذکور، بقیه عواید و درآمد حاصله از رقبات خود را نیت کرده تا صرف پخت آش حلیم در ماه مبارک رمضان برای مستحقان شود و اگر درآمد از ماه مبارک رمضان اضافه آید، صرف حلیم در سایر اوقات سال شود.

حلیمی برای افطار با سه قرن قدمت

محمود بیگا، سالهاست که در خاک طوس خفته است. به نیت شفای آن جهانی امام رضا(ع). بی‌نام و نشان. بی‌آنکه یتیمی بداند چه کسی خرج تحصیلش را داده است. کدام روزه‌دار است که بداند حلیمی که با آن افطارش را باز می‌کند، از گندم مزرعه محراب‌خان است.

قلعه یا مزرعه محراب خان، اگر امروزه در انتهای بولوار ابوریحان در کوی طلاب مشهد قرار دارد و بیمارستان شهید هاشمی‌نژاد از آن قلعه قدیمی سر برآروده است؛ به سال‌هایی که محمود بیگا می‌زیست، جایی خارج از شهر بود. مکانی که پیش از محمود بیگا، یعنی حوالی سال‌های ۱۲۶۵ خورشیدی، محل اقامت افراد مبتلا به بیماری جذام بود. کسانی که از راه‌های دور و نزدیک برای گرفتن شفا از امام رضا(ع) به مشهد می‌آمدند و به دلیل بیماری‌شان نمی‌توانستند در شهر اقامت کنند. شاید محمود بیگا خاطره آن بیماران در راه مانده را در پسله ذهنش نگه داشته بود که گندم‌زار محراب‌خانی را وقف درماندگان کرد.

می‌گویند محراب‌خان نام والی مرو در دوره صفویه بود. پس از فوت او و دست به دست شدن زمین‌هایش و حتی روزگاری که محمود بیگا مزرعه‌های محراب‌خانی را خرید و آباد کرد، باز هم مردم نام قلعه را به نام محراب‌خانی می‌شناختند.

امروز شاید کسی محمود بیگا را نشناسد و نه حتی محراب‌خان، والی مرو و مالک آن قلعه و مزرعه را؛ اما آن‌ها که به عشق زیارت حرم رضوی در ماه مبارک رمضان وارد مشهد می‌شوند، ‌امیدشان افطاری است که از حرم به دستشان می‌رسد. شاید این افطاری حلیمی باشد از گندمزار قلعه محراب‌خانی.
خبرنگار: مریم احمدی شیروان 

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: طرح اکرام رضوی ضیافت افطاری افطاری سفره های افطاری ساده روزه داران محراب خانی ماه رمضان محراب خان آستان قدس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۳۸۴۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سفره همدانی‌ها با نان سبوس‌دار کامل می‌شود

ایسنا/همدان به دنبال تصویب سند ملی امنیت غذا و تغذیه در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی و سند ملی دانش‌بنیان امنیت غذایی در شورای عالی انقلاب فرهنگی، اقدامات مؤثری برای بهبود امنیت غذایی و تغذیه مردم به اجرا گذاشته شده که از جمله آن می‌توان به برنامه نهضت نان کامل با هدف دسترسی مردم به نان با کیفیت و سبوس‌دار اشاره کرد که نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقی، دیابت و سرطان‌ها و جلوگیری از سایر بیماری‌های غیرواگیردار دارد.

طرح نان کامل طرحی است که از سال گذشته مطرح و در برخی از استان‌ها اجرا شد و قرار است در ادامه این طرح به تدریج در سایر استان‌های مختلف برنامه‌ریزی و اجرایی شود.

در همین رابطه همدان نیز از جمله استان‌هایی است که با مطرح شدن این طرح از سال گذشته برای اجرا ورود پیدا کرده اما اینکه این طرح هم‌اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ سوالی است که پاسخ آن را از مسئولان این امر پیگیر شدیم.

مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان همدان در این‌باره به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به فواید بی‌شمار نان کامل اداره‌کل غله استان همدان تولید آرد غنی و نان کامل را دستور کار قرار داده است.

سیدحسین خوانساری با اشاره به اینکه در حال حاضر تعداد دو واحد نان کامل با نرخ تمام شده در همدان مشغول فعالیت هستند، افزود: تعداد ۱۵ واحد نانوایی یارانه‌ای نیز در شهرستان همدان منتخب شده‌اند تا نسبت به تولید نان کامل و با قیمت یارانه‌ای پخت نان داشته باشند.

وی ادامه داد: برای آغاز به فعالیت این ۱۵ واحد نانوایی برای اینکه نرخ آرد کامل متفاوت نباشد ابتدای امر باید نرخ نان کامل در کارگروه آرد و نان مصوب شود و پس از تعیین و تصویب نرخ، این واحدها شروع به فعالیت خواهند کرد ضمن اینکه در سایر شهرستان‌ها نیز نانوایان منتخب به تبع آن فعالیت خود را آغاز می‌کنند.

خوانساری: تا پایان سال‌جاری در ۲۵۰ واحد نانوایی سطح استان همدان طرح نان کامل اجرا خواهد شد

خوانساری با بیان اینکه تا پایان سال‌جاری در ۲۵۰ واحد نانوایی سطح استان همدان طرح نان کامل اجرا خواهد شد، خاطرنشان کرد: راه‌اندازی نان سبوس‌دار و کامل باید در سطح استان همدان اتفاق بیفتد و فکر مردم را از استفاده از نان سفید خارج کنیم.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه در سال‌های گذشته ذائقه مردم به سمت مصرف نان بدون سبوس و سفید سوق پیدا کرده، باید با از طریق رسانه‌های مختلف و شبکه‌های اجتماعی با بیان فواید سبوس در آرد، مصرف نان کامل در جامعه فرهنگ‌سازی شود.

خوانساری با اشاره به اینکه علاوه بر مرکز استان، برای هر شهرستان نیز یک تا دو واحد پخت نان برای اجرای طرح نان کامل درنظر گرفته شده است، یادآور شد: در حال حاضر در شهرستان همدان دو واحد نانوایی پخت نان کامل سبوس‌دار فعالیت می‌کنند. 

وی با بیان اینکه یک واحد کارخانه تولید آرد یارانه‌ای نیز در شهرستان تویسرکان برای تولید آرد کامل سبوس‌دار اعلام آمادگی کرده است‌، ادامه داد: نان کامل یا نان گندم کامل نانی است که از آرد سبوس‌دار تهیه می‌شود و بدون هر نوع مواد افزودنی است. این نان، سرشار از مواد مغذی بوده و می‌تواند طعم و بوی نان قدیمی محلی را دوباره زنده کند.

میزان سبوس‌گیری آرد سنگک از ۱۲ به ۴ درصد کاهش می‌یابد

خوانساری خاطرنشان کرد: در رابطه با نان کامل چندین جلسه استانی برگزار شده و کارشناسان بهداشتی و غذا و دارو متفق‌القول بر این امر تأکید دارند که تحقق نان کامل در استان موجب کاهش ۳۰ تا ۳۵ درصدی بیماری‌های گوارشی مردم خواهد شد. در بحث نان کامل درصد سبوس‌گیری آرد کمتر بوده به طوری‌که میزان سبوس‌گیری آرد سنگک از ۱۲ درصد به ۴ درصد کاهش خواهد داشت.

خوانساری: تحقق نان کامل در استان موجب کاهش ۳۰ تا ۳۵ درصدی بیماری‌های گوارشی مردم خواهد شد

رئیس دبیرخانه کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان همدان هم در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه فعلاً پخت نان کامل توسط نانوایی‌ها داوطلبانه بوده و کم کم این امر اجباری خواهد شد، اظهار کرد: در حال حاضر به صورت داوطلبانه دو واحد نانوایی در همدان و دو واحد نانوایی در شهرستان فامنین در زمینه پخت نان کامل فعالیت می‌کنند.

دکتر حبیب معصومی با بیان اینکه پخت نان کامل در برخی از استان‌های سطح کشور از جمله استان مرکزی و قم به علت تعداد بالای واحدهای نانوایی شروع شده است، افزود: مرکز پژوهش‌های مجلس، کمیسیون اصل ۹۰ مجلس و شورای عالی سلامت امنیت غذایی برنامه خود را در رابطه با نان کامل اعلام کرده‌اند و این برنامه جزو تکالیف همه سازمان‌ها بوده که تعداد نانوایی‌های پخت نان کامل در سطح کشور افزایش یابد و همه نانوایی‌ها به سمت پخت نان کامل بروند.

نان خوب و کامل، رنگ خرمایی و تیره دارد

وی مطرح کرد: از حدود ۱۴ یا ۱۵ سال پیش ذائقه مردم به سمت نان سفید تغییر پیدا کرده و بیشتر این نوع نان را می‌پسندند در حالی‌که باید به مردم آموزش داد نان خوب، نان سفید نیست بلکه نان خوب و کامل، رنگ خرمایی و تیره دارد و نباید سفید باشد، نان مناسب را مردم باید بشناسند و به سمت استفاده از نان کامل برای سلامتی خود سوق داده شوند، بنابراین باید ذائقه مردم تغییر کند و از نان کامل که رنگ تیره دارد، استفاده کنند.

معصومی با اشاره به مزایای نان کامل تصریح کرد: سبوس، جوانه گندم و آندوسپرم از اجزای مهم گندم بوده که در حال حاضر در روش‌های تبدیل گندم به آرد معمولاً حذف می‌شود و اگر سبوس و جوانه گندم از آرد حذف شود، دیگر نان خواص نان کامل را نداشته و مانند این است که سرمایه‌ای را هدر می‌دهیم.

وی ادامه داد: وجود جوانه گندم و سبوس در نان منبع مفید ریزمغذی‌ها، آهن و پروتئین بوده و از ابتلا به بسیاری از بیماری‌های غیرواگیردار چون سرطان روده‌بزرگ، دیابت نوع ۲، کمبود آهن و ید و نیز سکته‌ها و مشکلات قلبی- عروقی و مشکلات متابولیک و گوارشی جلوگیری می‌کند.

معصومی: در حال حاضر ۶۳ درصد تأمین انرژی روزانه بدن ایرانیان از مصرف نان است

معصومی با بیان اینکه در حال حاضر ۶۳ درصد تأمین انرژی روزانه بدن ایرانیان از مصرف نان است، گفت: نان اگر صحیح تهیه شود، بهترین خوراکی‌ها بوده که می‌تواند بسیاری از مواد مغذی مورد نیاز بدن ما را تأمین کند. ایران جزو پرمصرف‌ترین مصرف‌کنندگان نان در دنیا به شمار می‌رود به طوری‌که مصرف سالانه گندم هر فرد در دنیا ۲۵ تا ۳۰ کیلوگرم و در کشور ایران ۱۶۰ کیلوگرم است.

وی با اشاره به اینکه این‌میزان سرانه سالانه مصرف گندم برای هر فرد ایرانی مؤثر بر سلامت است به شرطی‌که سبوس، جوانه و آندوسپرم را جدا نکنند، خاطرنشان کرد: متأسفانه کارخانه‌های آرد، سبوس گندم را از آن جدا کرده و برای مصرف دام به صورت قیمت آزاد می‌فروشند و آردی را که برای پخت نان به نانوایی می‌دهند، در واقع آرد قنادی بوده و سبوس آن گرفته شده است.

۳۰ درصد نان دورریز می‌شود

رئیس دبیرخانه کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان همدان با بیان اینکه بر اساس آمار، ۳۰ درصد نان دورریز می‌شود، مطرح کرد: تولید بی‌کیفیت نان علت دوریز این میزان از نان پخت شده توسط نانوایی‌ها به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: با توجه به مزایای بالای نان سبوس‌دار و کامل، مجدد کارگروه سلامت با همکاری اداراتی چون سازمان جهادکشاورزی، اداره‌کل غله، اداره‌کل استاندارد، اداره‌کل صمت، صنف خبازان و اتحادیه نانوایان تلاش دارد پخت نان کامل در سطح نانوایی‌ها آغاز شود ضمن اینکه این برنامه به صورت کشوری در حال اجرا بوده و هم‌اکنون در چند استان طرح فوق شروع شده است.

معصومی با بیان اینکه در حال حاضر سبوس‌گیری آرد بین ۱۰ تا ۲۰ درصد است، گفت: قرار است در نان کامل سبوس‌گیری آرد توسط کارخانه‌های آرد دو تا شش درصد انجام شود و تغییراتی در کارخانه‌ها در رابطه با سبوس‌گیری آرد صورت بگیرد.

معصومی: استان همدان دارای ۹ کارخانه آرد بوده که کارخانه آرد تویسرکان به عنوان نخستین کارخانه آرد استان موفق به دریافت مجوز تولید آرد سبوس‌دار شده است

وی در ادامه تصریح کرد: استان همدان دارای ۹ کارخانه آرد بوده که کارخانه آرد تویسرکان به عنوان نخستین کارخانه آرد استان موفق به دریافت مجوز تولید آرد سبوس‌دار شده است و از امسال تولید آرد سبوس‌دار خود را شروع می‌کند. این کارخانه تنها می‌تواند دو تا شش درصد سبوس آرد را جدا کند و باید ۹۷ تا ۹۸ درصد سبوس آرد برای تولید نان کامل باقی بماند.

رئیس دبیرخانه کارگروه سلامت و امنیت غذایی استان همدان بیان کرد: در تولید نان کامل، نان تولیدی برای نان‌های سنتی چهارگانه لواش، تافتون، بربری و سنگک باید آرد سبوس‌دار باشد که این امر در کارخانه‌های آرد به مرور اتفاق خواهد افتاد.

وی با اشاره به اینکه در سطح استان همدان یک واحد آسیاب قدیمی در روستای زرقان فامنین دارای تولید آردی است که صددرصد سبوس دارد و سبوس‌گیری آن صفر است، اضافه کرد: یک واحد نانوایی نیز در شهر فامنین از آرد این آسیاب قدیمی تولید نان کامل دارد.

معصومی در ادامه اظهار کرد: باید در رابطه با پخت نان کامل، زمان خواب گندم و آرد و خمیر، نحوه تهیه و عمل‌آوری خمیر، درجه حرارت مناسب برای نان کامل، افزودنی‌های مجاز برای نان و نیز آشنایی با گندم و آرد مناسب به نانوایان و خبازان آموزش‌های لازم داده شود که این امر قرار است توسط مراکز آموزش‌ فنی‌وحرفه‌ای صورت گیرد.

باید اتاق خمیر و انبار آرد از محل پخت نان جدا باشد

وی اعلام کرد: برای پخت نان کامل نانوایی‌ها باید تغییراتی از لحاظ فضای فیزیکی و تجهیزات داشته باشند و اتاق خمیر و انبار آرد از محل پخت نان جدا باشد ضمن اینکه عمل‌آوری خمیر نان کامل سه ساعت طول می‌کشد و نانوایان برای این امر باید تعداد نفرات خود در نانوایی افزایش دهند.

معصومی یادآور شد: کیفیت سموم و کود مصرفی در تولید گندم، تولید بذر مناسب و تغییر الگوی کشت و نیز نحوه و کیفیت پخت نان و مهارت نانوا در پخت نان، خواب آرد و گندم، خواب خمیر و استفاده از نان سبوس‌دار از جمله مواردی است که در کیفیت نان و سلامت آن در تغذیه مؤثر است.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه گندم آبی دارای گلوتن بیشتری به نسبت گندم دیم است، نانوایان باید گندم دیم را با گندم آبی مخلوط کنند چراکه گندم دیم صرفاً برای گندم آرد به تنهایی مفید نخواهد بود.

معصومی: با توجه به اینکه گندم آبی دارای گلوتن بیشتری به نسبت گندم دیم است، نانوایان باید گندم دیم را با گندم آبی مخلوط کنند

معصومی با اشاره به برخی اقدامات انجام شده در رابطه با کیفیت نان نانوایی‌ها گفت: اضافه شدن آهن، استاندارد تعریف شده برای استفاده از نمک در نان و حذف مواد غیرمجاز چون بلانکیت و جوش‌شیرین از جمله اقدامات انجام شده در سطح نانوایی‌های استان بوده است.

به گزارش ایسنا، امروزه بسیاری از افراد جامعه متقاضی نان‌های سلامت‌محور و نان‌هایی هستند که با آرد کامل تولید شده باشد اما هنوز بخشی از جامعه شناختی از نان کامل ندارند و در این ارتباط فرهنگ‌سازی برای استفاده از نان کامل با راهکارهای مختلف از جمله از طریق رسانه‌ها ضروری است.

انتهای پیام